Ψυχογένεσις

Της Ευαγγελίας Αλεξίου
Συμβουλευτική Ψυχολόγος
(Αριθμός μητρώου: 670)
Τηλ. 99838244

Οι ψυχικές διαταραχές που εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια της κύησης και μέχρι και ένα έτος μετά τον τοκετό αναφέρονται ως περιγεννητικές ψυχικές διαταραχές. Μέσα σε αυτές εμπίπτουν, η επιλόχειος κατάθλιψη (κατάθλιψη λοχείας) και η επιλόχειος ψύχωση.

Μετά τον τοκετό είναι φυσιολογικό η γυναίκα να βιώνει ένα είδος ευσυγκινησίας αλλά και ευερεθιστότητας. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται και «baby blues» και κρατάει περίπου δυο εβδομάδες. Η διάρκεια είναι αυτό που ξεχωρίσει την περιγεννητική κατάθλιψη από τη μελαγχολία. Η περιγεννητική κατάθλιψη πρόκειται για μια μακροχρόνια, μέτρια έως βαριά κατάθλιψη που παθαίνουν οι νέες μητέρες και κάποιες φορές οι νέοι πατέρες κατά το χρόνο μετά τη γέννηση.

Τα συμπτώματα που εκδηλώνονται περιλαμβάνουν την κακή διάθεση, διαρκώς ή και με εναλλαγές, χαμηλή ενεργητικότητα, δυσκολία δεσμού με το μωρό και τρομακτικές σκέψεις. Τα άτομα αυτά συνήθως κλαίνε και αισθάνονται εξαιρετικά κουρασμένα και δυσκολεύονται να κοιμηθούν. Παράλληλα έχουν το αίσθημα της ανικανότητας, δηλαδή αισθήματα όπως ντροπή και φόβος αποτυχίας. Τα περισσότερα άτομα ανακάμπτουν πλήρως. Αν όμως δεν διαχειριστεί η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να διαρκέσει μήνες ή και περισσότερο. Η επιλόχειος κατάθλιψη εμφανίζεται απότομα ή και σταδιακά και συνήθως προκαλείται από τις ορμόνες τις αλλαγές στον τρόπο ζωής και την κόπωση.

Η επιλόχειος ψύχωση είναι μία εξαιρετικά σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει 1- 2 γυναίκες ανά 1000 γεννήσεις. Συνήθως εκδηλώνεται τις πρώτες εβδομάδες μετά τον τοκετό, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και έξι μήνες αργότερα. Τα συμπτώματα ως συνήθως εξελίσσονται ραγδαία και περιλαμβάνουν σύγχυση, υπερδιέγερση, καταιγισμών σκέψεων, αποπροσανατολισμό, παράνοια, ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες και διαταραχές ύπνου. Τα άτομα αυτά ως συνήθως έχουν εμμονικές σκέψεις για το μωρό και μπορεί να επιχειρήσουν να κάνουν κακό στον εαυτό τους ή στο μωρό. Αυτή η διαταραχή απαιτεί άμεσα θεραπεία.

Πηγές:

Χέμινγκς Τζ., Κόλιν Κ., Γκίνσμπεργκ-Γκαντς Τ., Λάζιαν Μ., & Μπλακ Α. (2019). Πως λειτουργεί η ψυχολογία. Εκδόσεις: Κλειδάριθμος, Αθήνα.

American Psychiatric Association (2015), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th edition (DSM-V). Washington, DC: American Psychiatric Association.